Zuiveringsslib bestaat voor een groot deel uit organisch materiaal. Het zijn micro-organismen die op een biologische manier de vervuiling in het huishoudelijk afvalwater afbreken. Doordat de slibmassa continu aangroeit, moet het teveel worden verwerkt. Dit slib werd al langer door Aquafin omgezet in groene stroom, door het te verbranden in een warmtekrachtkoppeling. Dat het biomethaan nu rechtstreeks tot gas wordt omgezet, is een primeur in België. Het is bovendien energie-efficiënter, zegt projectmanager Innovatie Christel Van Moer. “Bij het omzetten naar elektriciteit is er ook veel restwarmte, die we niet altijd optimaal kunnen inzetten. Daarom gaan we nu het gas zelf valoriseren, zodat er geen energie verloren gaat.”

“Win-win”

Vlaams minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) was vandaag aanwezig op de inhuldiging en is opgetogen over het project: “Bij hernieuwbare energie denkt iedereen in de eerste plaats aan groene stroom uit wind- en zonne-energie. Maar ook afval kan een geweldige bron van groene energie zijn. De lokale productie van groen gas, hier uit afvalwater, biedt grote voordelen. Daardoor moeten we minder fossiele brandstoffen, vaak aan hoge prijzen, importeren uit het buitenland. Tegelijk zorgen we ervoor dat er minder afval moet verbrand worden, wat voor extra CO2-uitstoot en vuile lucht zorgt. Een win-win dus. Biomethaanproductie is nog in volle ontwikkeling, maar we hebben de vaste ambitie om op dat elan door te gaan.”

Opgeschoond gas

Biogas afkomstig uit de waterzuivering is niet zuiver genoeg om rechtstreeks op het gasnet te injecteren. In de behandelunit van het Nederlandse Bright Biomethane wordt het biogas opgewaardeerd tot groen gas, zodat het dezelfde kwaliteit heeft als aardgas. Dat gebeurt in verschillende stappen, met onder meer afkoeling, onttrekken van vocht, zuivering met actiefkoolfilters en scheiding van methaan- en CO2-componenten door een membraansysteem. Het krijgt bovendien een specifieke gasgeur mee, zodat het detecteerbaar is in onveilige situaties. Een extra systeem van Fluvius doet nog een laatste kwaliteitscontrole vooraleer het op het net komt.

“We merken bij onze bedrijfsklanten al jaren een duidelijke shift naar hernieuwbare energie en -recenter- ook naar groene gassen zoals biomethaan en waterstof’, zegt Jean-Pierre Hollevoet directeur Netbeheer bij Fluvius. ‘Lokaal kunnen die een belangrijke en zeer duurzame aanvulling zijn van de andere energieën zoals elektriciteit en aardgas die we via onze netwerken verdelen. Deze injectiesite van Aquafin is de allereerste site in Vlaanderen met biomethaan uit rioolslib. Fluvius ontwikkelde en plaatste de nodige technologie om dat op een kwalitatieve en veilige manier op onze gasnetten te brengen. We zijn dan ook bijzonder trots dat we dit project samen kunnen realiseren.”

Nieuwe groene brandstofbron en koolstofbron

Behalve als gas voor verwarming, kan het groen gas ook gebruikt worden in de gecomprimeerde vormen CNG (Compressed Natural Gas) en LNG (Liquefied Natural Gas). Didier Hendrickx, Public Affairs Manager van Gas.be: “Biomethaan en andere groene gassen in het algemeen hebben een cruciale rol in de decarbonisatie van onze economie. De energietransitie vraagt een waaier aan klimaatneutrale oplossingen en groen gas is een deel ervan.”

Dit project verdient zich terug door de verkoop van de gasmolecule en door de verkoop van groengascertificaten. Vooral dit laatste is een nieuwe markt. “Voornamelijk bedrijven die het engagement aangaan om 100% hernieuwbare energie te gebruiken, zijn geïnteresseerd in het groen gas en de certificaten. Ook leveranciers van brandstof voor de transportsector hebben interesse omdat Europa hen groene quota oplegt en omdat het in hun bedrijfsvisie past. Onze eigen CNG-dienstwagens zullen voortaan trouwens op dit groen gas rijden,” stelt Christel Van Moer.

Verder zou het biomethaan ook ingezet kunnen worden als groene koolstofbron voor de industrie. Het heeft bijvoorbeeld dezelfde kwaliteit als het aardgas dat door de chemische sector wordt ingezet als grondstof voor de productie van basischemicaliën. Er is dus veel valorisatiepotentieel.

Voor de installatie en lease van het systeem deed Aquafin dit keer beroep op Vlaamse steun en subsidies van Gas.be. Bij volgende wil installaties in andere zuiveringscentrales wil Aquafin autonoom instaan voor de financiering en de kost terugverdienen met de verkoop van het gas aan het net. “We hebben nog een vijftal andere locaties die in aanmerking komen voor de productie van biomethaan. Maar eerst willen we de werking van deze pilootinstallatie en het businessmodel dat we er rond bouwden evalueren” besluit Van Moer.

Enkele cijfers

• 13,4 MWh groene stroom produceerde Aquafin in 2020 uit de vergisting van biogas

• Gemiddeld 60 Nm³ groen gas per uur zal Aquafin injecteren op het aardgasnet

• 185 Aquafin CNG-wagens zullen tegen eind 2021 rondrijden op bio-CNG

• België heeft 5 vestigingen waar biomethaan wordt geproduceerd, waarvan 2 in Vlaanderen (Aquafin en IOK). Tegen 2024 zullen er 20 vestigingen in totaal zijn. (bron: Gas.be)

• Gas.be verwacht tegen 2030 10 TerraWatt biomethaan in het Belgische gasnet